Η μη λεκτική επικοινωνία και όσα δεν χωρούν σε λέξεις…

Πολλές φορές μπορεί να έχουμε παρατηρήσει ότι οι λέξεις δεν είναι αρκετές. Όσο προσεκτικά και αν επιλεγούν, δεν καταφέρνουν να αποδώσουν στο έπακρο το βάθος των συναισθημάτων ή των σκέψεων που θέλουμε να μεταφερθούν. Ανάμεσα στο χώρο των λέξεων, βρίσκει τη θέση του κάτι πολύ σημαντικό, που συχνά μάλιστα μένει απαρατήρητο: η μη λεκτική επικοινωνία.

Ένα βλέμμα που διαρκεί λίγο περισσότερο. Μία παύση ανάμεσα στον λόγο. Ένα σώμα που γέρνει ελαφρώς ή που μαζεύεται. Μία αυθόρμητη έκφραση του προσώπου. Και γενικά όλα τα στοιχεία του σώματός μας είναι συχνά πιο ειλικρινείς από τις λέξεις. Δεν μπορούν να φιλτραριστούν, αλλά είναι ενωμένα με το «μέσα» μας και μπορούν να «μιλήσουν» με μεγαλύτερες αλήθειες.

Η μη λεκτική επικοινωνία αν και συχνά θεωρείται συμπληρωματική της λεκτικής, στην πραγματικότητα πρόκειται για έναν πλήρη και ανεξάρτητο τρόπο σχέσης. Μπορεί να αποκαλύψει ανάγκη, απόσταση, εμπιστοσύνη, αντίσταση. Στην ψυχοθεραπευτική διαδικασία, συχνά είναι μέσα από αυτές τις λεπτές κινήσεις του σώματος, του προσώπου, της φωνής, που αναγνωρίζεται η αλήθεια πίσω από την αφήγηση.

Ο Albert Mehrabian, καθηγητής ψυχολογίας, είχε μιλήσει ήδη από τη δεκαετία του ’70 για την αναλογία 7-38-55 στην επικοινωνία: μόνο το 7% της συναισθηματικής πληροφορίας μεταφέρεται με λέξεις, το 38% μέσω του τόνου της φωνής και το 55% μέσω της γλώσσας του σώματος. Παρότι αυτό το μοντέλο έχει επικριθεί για υπεραπλούστευση, αναδεικνύει κάτι βασικό: αυτό που “πιάνουμε” από τον άλλον δεν είναι μόνο αυτά που λέει.

Γίνεται κατανοητό ότι έχει μεγάλη σημασία να ακούμε και αυτό που δεν λέγεται. Να βλέπουμε πίσω από τις λέξεις. Όλη η ανταλλαγή σκέψεων και συναισθημάτων ανάμεσα στους ανθρώπους ρέει συνεχώς, δεν υπάρχει κανένα κενό, αφού και η σιωπή μπορεί να ηχήσει πιο δυνατά από κάθε κραυγή.

Η μη λεκτική επικοινωνία αποτελεί ένα μέσο για βαθύτερη έκφραση και μπορεί να ενώσει πραγματικά δύο ψυχές. Ένα άγγιγμα στον ώμο, ένα κοίταγμα λίγο πριν το κλάμα, η παραμονή στο ίδιο δωμάτιο, όταν όλα τα άλλα έχουν χαθεί. Αυτά δεν είναι μικρές ήσυχες πράξεις — είναι δηλώσεις παρουσίας.

 Ίσως, τελικά, τα πιο βαθιά μηνύματα να μην χρειάζονται ποτέ να ειπωθούν.